Het Geheime kaasgenootschap

Wie ruiken, proeven en vertegenwoordigen de Goudse kaas bij speciale aangelegenheden?

Jasper Kuin | Een paar jaar geleden ontdekte ik dat we in Gouda een ‘geheim’ kaasgenootschap hebben. Geheim, omdat deze groep mensen al jaren niks van zich heeft laten horen. Zijn ze nog actief en opereren ze in het geheim of is de groep uit elkaar gevallen? En wat doet deze groep eigenlijk?

Ik kwam het kaasgenootschap – ook wel het Gilde der Ere Waegemeesters genoemd – op het spoor toen ik in 8 jaar geleden mij heb gestort op het organiseren van ‘SensationKaas’, een festival ter ere van Gouda zijn meest bekende streekproduct, en nog wel een bijzondere opening kon gebruiken.

Het was geen gemakkelijke zoektocht. Een aantal personen kenden het Gilde van vroeger maar wisten niet dat ze nog actief waren. Tot ik uitkwam bij de Gouwenaar Jan Löwik. Jan is een oude man met een mooie kop en een grijze baard. Hij nodigde mij bij hem thuis uit om te praten over de ‘Ere Waegmeesters’, de mannen en vrouwen uit het kaasgilde.

Het kaasgilde is ontstaan in de vorige eeuw, begin jaren ’80. Jan vertelde mij dat deze titel in het leven is geroepen voor bijzondere/bekende Gouwenaars of mensen die Gouda of het product kaas een warm hart toedragen. Het is een ceremoniële titel die een beetje in de vergetelheid is geraakt door de jaren heen.

SensationKaas zou de perfecte gelegenheid zijn om de Ere Waegmeesters weer bij een te roepen. Maar wie zijn er nog in leven? Samen met Jan dook ik het archief in, dat keurig werd bijgehouden door hetGilde. De oprichter van de Goudse Verzekeringen, Ad Bouwmeester, bleek de laatste voorzitter te zijn van dit genootschap. Gezien zijn leeftijd leek het mij beter om zijn zoon Geert te vragen het genootschap weer op te trommelen uit naam van zijn vader.

Ik had mij geen meer bijzondere opening van Sensationkaas kunnen bedenken dan met de Ere Waegemeesters. Voorafgaand aan het feest kwamen de Ere Waegemeesters kazen proeven die speciaal door een aantal kaasboerenwaren meegenomen naar het kaasfeest.

Bij dit kaas genootschap horen ook ‘geheime’ regels. Zo is de burgemeester van Gouda altijd het opperhoofd van de groep. En moet je een protocool doorlopen voor je beëdiging. Milo Schoenmaker was nog maar net de burgemeester van Gouda toen we de Ere Waegmeesters weer bijeen riepen. Hij mocht zich dus meteen verdiepen in deze nieuwe rol.

Onderdeel van het protecool is het boren van een kaas in het bijzijn van leden, vervolgens moet je kazen proeven en keuren. Doe je dit goed? Dan word je geridderd met een kaasmes. Als opperhoofd open je ieder jaar de eerste kaasmarkt, ontvang je een penning en schort en ben je aanwezig bij kaasaangelegenheden.

Milo was vast een beetje zenuwachtig maar had goed geproefd vooraf met alle kaasjes en kon goed onderscheid maken. Tot nu toe is nog niemand gezakt.