Plateel in duigen

Johan Karelse | Met 76 jaar ben ik waarschijnlijk de oudste kapper van Gouda die nog actief is. Naast dit prachtige beroep houd ik mij ook graag bezig met het verzamelen van Goudse plastieken. De afgelopen jaren heb ik twee boeken geschreven over deze plastieken, de beeldjes die gemaakt zijn in de Goudse aardewerkindustrie. Hiervoor was vooral veel naspeurwerk nodig, maar dat levert altijd weer leuke en verrassende nieuwe “onbekende” beeldjes op. Bij zoveel beeldjes horen ook zoveel verhalen. Van Frits Muller, kleinzoon van Leen Muller (ontwerper en meester-schilder bij de Plateelfabriek Zuid-Holland), kreeg ik voor deel 2 van de Goudse Plastieken een foto van een schilderij. Geschilderd door Leen Muller, met een beeldje naast een plant; een banjospeler in een soort clowns/pierrot kostuum. Frits gaf aan dat dit beeldje vroeger bij hen op de piano stond, maar in gruzelementen is gevallen. Ik was gefascineerd door het beeldje en plaatste de afbeelding met het behorende verhaal in mijn boek. Helaas heb ik dit beeldje nooit gevonden. Het toeval wil dat Ronald van Rossum (centrummanager van Gouda) meer weet over dit beeldje. Met veel plezier las ik zijn mail met de volgende tekst: Pas onlangs begreep ik dat er een tweede deel was verschenen van de boeken over Goudse plastieken. Ik heb het meteen aangeschaft en ben er erg blij mee, om een speciale reden. Ik ben een verzamelaar op kleine schaal van Gouds plateel. In je eerste boek was ik al op zoek naar informatie over een specifiek beeldje waar mijn liefde voor Gouda en Gouds plateel mee begonnen is. Ik heb dat beeldje als kind gekregen van mijn buurvrouw, die gewerkt had als plateelschilderes voor de Zuid-Holland, Catharina Boers van Loon. Omdat ik nooit iets over dit beeldje kon vinden en er ook geen merkje onder staat, twijfelde ik of het wel van de Zuid Holland was. En nu, in dit tweede boek, kwam ik het eindelijk tegen. Weliswaar niet op een foto van het beeldje zelf, maar op een foto van een schilderijtje van Leen Muller, die vaak bij onze buren op de koffie kwam en vaak ook Zuid-Holland stukken van haar meenam om bij het museum af te leveren. Er staat bij het schilderijtje dat het beeldje op de piano kapot gevallen is. Toevalligerwijs is het beeldje dat ik heb een beeldje dat is gelijmd. Ik zou me ook kunnen voorstellen dat het een tafereeltje bij mevrouw Boers is geweest dat hij geschilderd heeft en het dus om één en hetzelfde beeldje gaat. Zo niet, dan waren er toch twee van. In ieder geval heb ik dit beeldje, de Banjospeler. Het zou ooit echt gerestaureerd moeten worden, maar omdat zij het zelf gelijmd had heb ik het uit sentimentele overwegingen altijd zo gelaten. Ja daar sta je dan als schrijver van twee boeken over Goudse Plastieken en verzamelaar met een mond vol tanden, een wereldvondst! Mijn hart ging kloppen en mijn onderzoeksdrang sloeg aan. Direct mailde ik naar Frits Muller om dit verhaal te polsen. Waarop Frits zei: “het zou mogelijk kunnen zijn, ja twee gebroken beeldjes zou wel heel toevallig zijn, het is in ieder geval een pracht verhaal. Omdat het beeldje niet gemerkt is, maar zeker van de Plateelfabriek Zuid-Holland en er verder niets van bekend is zou het kunnen gaan om een proefmodel ook de glazuur is ongebruikelijk.” NB: Leen Muller was meester-plateelschilder en ontwerper bij de Plateelbakkerij Zuid-Holland in Gouda, van zijn werk zijn ook verschillende stukken in Museum Gouda te bewonderen.