De Sint-Janskerk herrijst in oude glorie

Marc de Beyer & Jaap van Rijn | Wij werken voor de twee grootste en mooiste monumenten in Gouda – Museum Gouda en de Sint-Janskerk. Met de historische mijlpaal van 750 jaar stadsrechten in 2022 op ons netvlies, zijn we gaan brainstormen hoe we gezamenlijk iets kunnen bijdragen aan dit jubileum. Bij het eerste overleg vonden we elkaar snel in een project dat de knaller belooft te worden van dat jaar. We kwamen tot de conclusie dat wij misschien wel het grootste geheim van Gouda bewaren. Een geheim dat het natuurlijk verdient om onthuld te worden!

Voor de viering van Gouda 750 jaar stadsrechten gaan Museum Gouda en de Sint-Janskerk een nieuw en spectaculair avontuur aan. We brengen de kerk terug in de oorspronkelijke glorie van de laat-zestiende-eeuwse kerk!

Om de waarde van dit Goudse Geheim te begrijpen starten we met een korte geschiedenisles. Als Gouwenaar ben je vast bekend met de grote brand in 1552 die de, destijds katholieke, Sint-Janskerk grotendeels in de as legde. Tijdens de wederopbouw van de kerk kregen bekende glazeniers en schilders de opdracht om de verloren gegane glas-in-loodramen en altaarschilderijen te vervangen. De glas-in-loodramen, ook wel Goudse Glazen genoemd, werden geschonken door grote Europeanen, zoals de Spaanse koning Filips II en landvoogdes Margaretha van Parma. De altaarstukken werden onder meer geschilderd door toen beroemde Amsterdamse kunstenaars.

Twintig jaar na de brand werd de stad protestants. Kerkinterieurs vielen in heel Nederland ten prooi aan beeldenstormers en kerkschatten verdwenen tijdens rooftochten. Maar wist je dat Gouda het leeuwendeel van deze schatten heeft kunnen bewaren? Op last van het stadsbestuur sloot de Sint-Janskerk voor een lange periode haar deuren en werden verschillende interieuronderdelen in veiligheid gebracht. De reden dat de zestiende-eeuwse glas-in-loodramen, de voorbereidende cartons (dit zijn een-op-een ontwerptekeningen, de langste is ongeveer 6 meter) én de monumentale altaarstukken deze turbulente periode overleefden.

Maar wat hebben deze kerkschatten van de Sint-Jan met Museum Gouda te maken? We gaan terug naar het jaar 1872, toen Gouda 600 jaar stadsrechten vierde. Het jubileum werd aangegrepen als moment om de historische stukken op te snorren en samen te brengen, waaronder de altaarstukken. Zo ontstond twee jaar later het Museum Gouda. Sindsdien wordt dit unieke erfgoed in het museum bewaard.

Voor de viering van 750 jaar stadsrechten gaan we met Museum Gouda en de Sint-Janskerk samen een nieuw en spectaculair avontuur aan. We brengen de kerk terug in de oorspronkelijke glorie van de laat-zestiende-eeuwse kerk!

Ons plan is om de typisch witte Nederlandse protestante kerk aan te kleden zoals de zestiende-eeuwse katholieke kerk eruitzag. Dat doen we met de originele altaarstukken. Doordat dergelijke monumentale schilderijen alleen in Gouda bewaard zijn gebleven, is dat uniek voor Nederland! We brengen zestiende-eeuwse kleurenpracht terug in het interieur – op de pilaren, op het gewelf, altaren herrijzen in oude glorie. Zo wanen we ons in de Sint-Janskerk een half jaar lang in de zestiende eeuw. De Gasthuiskapel van Museum Gouda – die dan leeg is – richten we in met met cartons en glas-in-loodramen. Met de hoogte van de kapel zal dit een waar spektakel worden.

Doordat we de glas-in-loodramen, altaarstukken en cartons in hun originele setting plaatsen, tonen we een ensemble dat nergens anders in Nederland, of zelfs in de wereld getoond kan worden. Wij hebben er zin in!